Muqdisho (Mudugpost) – Xildhibaanada Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya ee labada gole oo ka kooban 103 xubnood ayaa si wadajir ah u soo saaray bayaan ay ku dalbanayaan in Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud uu xilka ka dago, iyagoo ku eedeeyay inuu si weyn u xadgudbay dastuurka, uu ku takri-falay awoodda, islamarkaana uu ku guul-darreystay hoggaaminta dalka xilligan uu wajahayo dhibaatooyin amni, dhaqaale iyo bini’aadantinimo oo isa soo taraya.
Bayaan ay soo saareen Khamiistii, xildhibaanadu waxay ku eedeeyeen madaxweynaha inuu ka tagay waajibaadkiisii dastuuriga ahaa, oo ay ku jirto ballanqaad uu sameeyay 29-kii Maarso 2025, oo ahaa inuu isugu yeero wadatashi qaran oo lala yeesho hogaamiyeyaasha siyaasadeed iyo dhaqan ee Soomaaliyeed. Halkii taas laga filayay, waxay sheegeen inuu doortay siyaasad kala qaybin ah taasoo sii fogeysay shacabka islamarkaana dhaawacday midnimadii qaranka.
Xildhibaanadu waxay madaxweynaha ku eedeeyeen inuu burburiyay Golaha Wadatashiga Qaranka (GWQ), uu farageliyay madax-bannaanida dowlad goboleedyada, gaar ahaan Puntland iyo Jubbaland, uu hoos u dhigay madax-bannaanida hay’adaha dowliga ah, uu ku kacay musuqmaasuq, heshiisyo qarsoodi ah iyo maamul xumo baahsan, sidoo kalena uu ku guul-darraystay inuu ilaaliyo dastuurka – arrimahaas oo ay sheegeen inay noqon karaan sabab sharci ah oo xilka looga qaadi karo.
Xildhibaanadu waxay sidoo kale muujiyeen walaac ay ka qabaan waxa ay ku tilmaameen kaligii-talisnimo sii korortay, iyagoo tusaale u soo qaatay heshiisyo sir ah oo la galay iyadoo aan Baarlamaanku wax ka ogayn, iyo isticmaalka hantida qaranka si loogu dhiso xisbiga cusub ee caddaaladda iyo midnimada – Justice and Solidarity Party (JSP).
Dalabkan ayaa yimid saacado yar kadib markii 16 siyaasi oo waaweyn, oo ay ku jiraan madaxweynayaashii hore Shariif Sheekh Axmed iyo Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, iyo ra’iisul wasaareyaashii hore Xasan Cali Khayre, Maxamed Xuseen Rooble, Cumar Cabdirashiid Sharmaarke, iyo Cabdi Faarax Shirdoon (Saacid), ay si wadajir ah u soo saareen bayaan ay madaxweynaha ku eedeeyeen inuu dumiyay nidaamka federaalka Soomaaliya, gaar ahaan isagoo Golaha Wadatashiga Qaranka ka dhigay madal siyaasadeed oo dhinac u janjeerta.
Tan ugu weyna waa dhaleeceynta loo jeediyay aasaaska cusub ee xisbiga JSP, oo uu hoggaaminayo Madaxweyne Xasan Sheekh isla markaana ay taageerayaan saraakiil sare oo dowladeed. Mucaaradku waxay ku doodayaan in abuurista xisbigani ay meesha ka saartay kala soocii u dhexeeyay dawladda iyo xisbiyada, iyadoo loo isticmaalayo hay’adaha dowliga ah dan siyaasadeed – xilli dalku wajahayo khataro ka imaanaya Al-Shabaab, xasillooni-darro dhaqaale, iyo caro shacabka ka imaanaysa.
Inkasta oo cadaadiska siyaasadeed uu sii kordhayo, haddana Madaxweynaha iyo hoggaanka Villa Soomaaliya weli si rasmi ah ugama jawaabin baaqa xildhibaanada ama dhaleeceynta ka imaanaysa siyaasiyiinta waaweyn. Arrimahan waxay muujinayaan qalalaase siyaasadeed oo sii qoto dheeraan kara, taasoo caqabad weyn ku noqon karta dadaallada lagu xasilinayo Soomaaliya looguna gudbayo doorasho cod-bixineed oo toos ah.
Leave a Reply